ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਸੰਗਰੂਰ, ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ, ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਐਸ.ਏ.ਐਸ.ਨਗਰ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁਖਨਿਵਾਰਨ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੋਤੀ ਬਾਗ ਆਦਿ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਵੀ ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਪੌਲੀਟੈਕਨਿਕ ਕਾਲਜ, ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਲਜ ਵਰਗੀਆਂ ਨਾਮਵਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੇ ਕਈ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਪਟਿਆਲਾ ਰਾਜਪੁਰਾ, ਪਟਿਆਲਾ-ਸੰਗਰੂਰ, ਪਟਿਆਲਾ-ਸਰਹਿੰਦ ਮੁੱਖ ਸੜਕ, ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ ਅੰਬਾਲਾ-ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੀ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ, ਰਾਜਪੁਰਾ, ਸਮਾਣਾ, ਨਾਭਾ ਅਤੇ ਪਾਤੜਾਂ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਤੇ ਵਿਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ:-
(1) ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ 1 ਡੀਐਸਪੀ/ਟ੍ਰੈਫਿਕ, 06 ਐਸਆਈ, 69 ਏਐਸਆਈ, 30 ਐਚਸੀ, 06 ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਅਤੇ ਪੀਐਚਜੀਜ਼ 03 ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਆਫ ਪੁਲਿਸ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਿਊਟੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੇਰੇ 8.00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8.00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(2) ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਸਕੂਲ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
(3) ਦਫਤਰੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਮੁੱਖ ਜੰਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਟੀ-ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
(4) ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀਜ਼ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਰਾਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
(5) ਹਾਈਵੇਅ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਕਰੇਨ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਰਘਟਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਰਸਤਾ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
(6) ਸੜਕ ਜਾਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਨਿਰਵਿਘਨ ਵਹਾਅ ਲਈ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(7) ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਪਾਰਕਿੰਗ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਪਾਰਕ ਕਰਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨਾਲ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।
(8) ਟਰੈਫਿਕ ਲਾਈਟਾਂ ਮੁੱਖ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਟਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਅਤੇ 'ਟੀ' ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਤੇ।
(9) ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਚਲਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(10) ਸਪੀਡ ਰਾਡਾਰ ਦੁਆਰਾ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬੀ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਿੰਨ ਐਲਕੋਮੀਟਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੇਰ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚੈਕਿੰਗ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਇਨਾਤ ਤਾਕਤ ਵਧਦੀ ਹੈ।
(11) ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੈੱਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ, ਟਰੱਕ ਯੂਨੀਅਨ ਡਰਾਈਵਰਾਂ, ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਸੜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਸੇਧ ਦੇਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(12) ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਟੀ.ਵੀ. ਕੇਬਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਪਾਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦਾ ਖਤਰਾ/ਜਾਮ ਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਣ।
(13) ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸੁਚਾਰੂ ਪ੍ਰਵਾਹ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਾਈਵੇ ਗਸ਼ਤ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹਾਈਵੇ ਪੈਟਰੋਲਿੰਗ ਵਾਹਨ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਬੀਟ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:-
ਵਾਹਨ ਨੰਬਰ |
ਟਿਕਾਣਾ |
ਬਲੇਰੋ PB-03P-6495 |
ਸ਼ੰਭੂ ਬੈਰੀਅਰ- ਰਾਜਪੁਰਾ ਬਸੰਤਪੁਰਾ |
ਬਲੇਰੋ PB-11BY-6916 |
ਪਾਸੀਆਨਾ |
ਬਲੇਰੋ PB-11BY-6912 |
ਬਨੂੜ |
ਬਲੇਰੋ PB-11BY-6915 |
ਬਹਾਦਰਗੜ੍ਹ |
(14) ਸੜਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਐਂਬੂਲੈਂਸਾਂ ਸਮੇਤ ਚਾਰ ਟਰੈਫਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪੋਸਟਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਵਾਹਨ ਨੰਬਰ |
ਟਿਕਾਣਾ |
ਐਂਬੂਲੈਂਸ PB-11AJ-3899 |
ਪੁਲਿਸ ਲਾਈਨ ਹਸਪਤਾਲ |
ਐਂਬੂਲੈਂਸ PB-06F-3012 |
ਗਗਨ ਚੌਕ, ਰਾਜਪੁਰਾ |